Wondzorg

Een bijtwond is een schaaf-, steek- of scheurwond van de huid veroorzaakt door de beet van dieren of mensen. Het woord “bijtwond” wordt vooral gebruikt als de weefselbeschadiging en het infectierisico de belangrijkste aspecten van de wond zijn. NB. Een vuistslag of een val waarbij de tand door het slijmvlies is gegaan is ook een bijtwond!

• Soms zit er een blauwe of rode plek.
• De huid is geschaafd, opengescheurd of doorgeprikt.
• Vaak hebben de punten van de tanden kleine gaatjes in de huid gemaakt.
• Een bijtwond kan flink bloeden en pijn doen.
• Soms is ook een pees, gewricht, zenuw of bot beschadigd.
• Deze wonden zijn vaak zeer sterk verontreinigd.
• Katten: de lange scherpe tanden kunnen diep in het weefsel en bot of pees doordringen zonder veel zichtbare schade aan de huid, maar met een groot gevaar voor artritis en osteomyelitis.
• Honden veroorzaken vaak zeer grote defecten die ingrijpen van de plastisch chirurg noodzakelijk maakt. Wanneer de huidlaag over de hele dikte beschadigd is, zijn meestal de dieper gelegen structuren, zoals spieren, zenuwen en gewrichten ook beschadigd. Berucht zijn bijtwonden aan de handen, waarbij na enige tijd tendosynovitis (peesschedeontsteking), septische artritis of een abces kunnen ontstaan. Omdat de kaken aan twee kanten inwerken kunnen er meerdere bijtwonden zijn.
• Giftige dieren: niets aan de wond doen maar direct contact opnemen met de huisarts.

Het doel van de behandeling is het verkrijgen van een schone wond en het voorkomen van infectie.

Reiniging:

Oppervlakkige wonden:overvloedig spoelen met lauwwarm water uit de kraan of douche. 1 of 2 minuten spoelen is voldoende. Dit voorkomt ontsteking van de wond. (niet baden)

• Gebruik geen zeep of ontsmettingsmiddel. Dus ook geen jodium, soda of biotex.
  Indien er kans is op hondsdolheid dan:
  - de wond 15 minuten spoelen.
  - ontsmet de wond daarna wél met 70% alcohol.
  - neem contact op met huisarts
• Blijft de wond erg bloeden?
  - druk dan een steriel verband, een schoon verband of schone  
    doek tegen de wond.
  - houd het bloedende lichaamsdeel omhoog.
• Dek een open wond tijdelijk af met een schoon verband.
• Diepe wonden spoelen met behulp van een spuit of een blaascatheter voor vrouwen.

Wondtoilet door huisarts, verpleegkundig specialist, medisch specialist of wondconsulent:

• Zo nodig de wond excideren om gladde wondranden te krijgen en om vreemde lichamen te verwijderen.
• Bij het vermoeden van een fractuur, botinfectie of aanwezigheid van een vreemd lichaam (stuk tand) een röntgenfoto maken. 

Actieve wondsluiting:
- Alleen in het gelaat worden bijtwonden actief gesloten (binnen 8 uur na ontstaan)

Aandachtspunten: 

• Informeer de patiënt over tekenen van infectie (uitbreiden roodheid, zwelling, toename pijn, wondvochtproductie of koorts). Bij twijfel contact opnemen met de (hoofd)behandelaar.
• De keuze van verband (wel of niet) kan variëren per bijtwond (bijvoorbeeld locatie, diepte en oppervlakte van de wond).
• Wanneer de bijtwond zich op een extremiteit bevindt, adviseer de patiënt dan om deze extremiteit zoveel mogelijk hoog te leggen.

Bronnen:

1. Richtlijn Wondzorg, evidence-based richtlijn voor de behandeling van wonden met een acute etiologie in de ketenzorg (2013). 
2. WCS wondenboek (2020)
3. Traumatische wonden en bijtwonden, NHG
4. Richtlijn bijtverwondingen, FMS