Doorligwond (decubitus)

Definitie

Decubitus is een wond die ontstaat door voortdurende druk, al dan niet in combinatie met schuifkrachten. 

Animatie Erasmus mc

 

Kenmerken

Iedereen die vanwege ziekte of een ongeval in bed, stoel of rolstoel moet blijven kan last krijgen van doorliggen. De medische term hiervoor is decubitus. Vaak leidt dit tot pijn, een langer verblijf in het ziekenhuis of verpleeghuis en trager herstel van gezondheidsproblemen.Druk en/of schuivenbeschadigt de huid en het onderliggend weefsel. Bij een lichte beschadiging treedt roodheid van de huid op. Bij een ernstige vorm kunnen diepe wonden ontstaan tot en met de spieren en botten.
Decubitus kan in veel gevallen voorkomen worden. Ontstaat decubitus toch, dan hoeft dit niet erger te worden.

Hoe ontstaat decubitus?
Door langdurig zitten of liggen kunnen bepaalde plekken van de huid en het daaronder gelegen weefsel te lang samengedrukt worden. Schuiven is een andere factor die decubitus kan veroorzaken, bijvoorbeeld bij onderuit schuiven in bed of stoel.

Waar ontstaat decubitus?
Decubitus ontstaat op plaatsen waar langdurig druk op het weefsel tussen bot en huid uitgeoefend wordt. Met name de plaatsen waar zich weinig weefsel tussen de huid en het bot bevindt zijn kwetsbaar, zoals: stuit, heupen, hielen, knieën, enkels, schouderbladen, oren, achterhoofd en wervelkolom.

U heeft meer kans op doorligwonden als u:

  • Bedlegerig of stoelgebonden bent;
  • Niet in staat bent prikkels te voelen;
  • Niet in staat bent voldoende te bewegen.


De kans op doorliggen is groter als u bovendien:

  • Lijdt aan gevoelsstoornissen;
  • Incontinent bent van urine en/of ontlasting;
  • Overmatig transpireert;
  • Moeite heeft met eten en drinken;
  • Een verlaagd bewustzijn heeft;
  • Lijdt aan een chronische aandoening zoals diabetes.


Bron: Richtlijn decubitus V&VN

 

Behandeling

Neem contact op met uw huisarts of (wijk)verpleegkundige als preventieve maatregelen voor u niet haalbaar zijn of als er toch doorligwonden (dreigen te) ontstaan.

 

Producten

 

 

Preventie

De volgende maatregelen kunt u zelf nemen om decubitus te voorkomen:

  • Inspecteer uw huid minimaal 1 keer per dag;
  • Zorg voor een goede lichaamshygiëne en huidverzorging;
  • Maak de huid schoon als deze in contact is gekomen met urine en/of ontlasting;
  • Gebruik zo nodig absorberende luiers, matjes en/of broekjes met een snel drogend oppervlakte;
  • eet volwaardige voeding: overleg met de verpleegkundige of een andere deskundige over de voeding als u niet normaal kunt eten;
  • Drink dagelijks tenminste 1,5 liter vocht;
  • Aarzel niet om hulp te vragen als iets niet lukt!
  • Als u pijn hebt door het zitten en/of liggen moet u dit melden.


Wat u kunt doen als u bedlegerig bent:

  • Verander regelmatig van houding als u dit zelf kunt of laat ten minste elke vier uur wisselligging toepassen;
  • Zet de hoofdsteun zo weinig en zo kort mogelijk omhoog om de druk op de stuit te minimaliseren;
  • voorkom dat u in bed onderuitzakt. Doe daarom altijd het voeteneinde omhoog.
  • Gebruik eventueel kussens om de hielen vrij van het bed te houden;
  • Zorg dat de onderlaag waarop u ligt glad is.
  • Ga, als dit mogelijk is nooit op een lichaamsdeel liggen dat nog pijnlijk en/of rood is of waar een doorligwond aanwezig is.


Wat u kunt doen als u stoelgebonden bent:

  • Zorg voor een goede zithouding waarbij uw bovenbenen volledig worden ondersteund door de zitting en de voeten steunen op de vloer of voetsteun.
  • Verander minimaal elke 15 minuten van positie (als u dit zelf kunt) of elk uur (als u hierbij geholpen moet worden);
  • Zorg voor een gladde ondergrond;
  • Zorg voor regelmatige beweging.

Als u toch een doorligwond krijgt is zeker belangrijk om toch door te gaan met bovengenoemde adviezen. Zo voorkomt u nieuwe wonden en al ontstane wonden genezen sneller.

klik hier als u deze tekst wil afdrukken.

 

Leefstijladvies